Naruszenie miru domowego stanowi przestępstwo opisane w artykule 193 kodeksu karnego. Na tle przywołanego przepisu przedmiotem ochrony jest nie prawo własności, ale prawo człowieka do spokojnego zamieszkiwania, które powinno być niezakłócone przez osoby niepożądane. Dlatego też wbrew temu co mogłoby się wydawać, przestępstwo naruszenia miru domowego może popełnić nie tylko osoba nieposiadająca uprawnień do danej nieruchomości, ale także jej właściciel/współwłaściciel.
Naruszenie miru domowego KK (kodeks karny)
Zgodnie z artykułem 193 kodeksu karnego przestępstwo naruszenia miru domowego popełnia ten, kto wdziera się do cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia albo ogrodzonego terenu albo wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza.
A zatem na gruncie powyższego przepisu wyróżnić można dwie sytuacje:
- kiedy sprawca wdziera się do cudzego domu wbrew woli osoby uprawnionej, co może polegać na wejściu siłą, użyciu podstępu czy potajemnym wejściu do domu (na przykład przez uchylone okno lub drzwi),
- kiedy sprawca znalazł się w domu za zgodą osoby uprawnionej (na przykład został do niego zaproszony), ale nie stosuje się do żądania osoby uprawnionej o opuszczenie nieruchomości. Warto przy tym pamiętać, że wspomniane wyżej „żądanie” musi być stanowcze i wyraźne – tj. sformułowane w sposób zrozumiały i niebudzący wątpliwości.
Naruszenie miru domowego wykroczenie
Odpowiednikiem naruszenia miru domowego w kodeksie wykroczeń jest artykuł 157. Zgodnie z przywołanym przepisem kto wbrew żądaniu osoby uprawnionej nie opuszcza lasu, pola, ogrodu, pastwiska, łąki lub grobli, podlega karze grzywny do 500 złotych lub karze nagany. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
Naruszenie miru domowego przez właściciela
Warto wiedzieć, że właściciel nieruchomości również może popełnić przestępstwo naruszenia miru domowego. Z takim przypadkiem możemy mieć do czynienia, kiedy właściciel wynajął lokal innej osobie, która tym samym uzyskała prawo do posiadania lokalu. Najczęściej uprawnienia właściciela do „odwiedzania” nieruchomości ustalone są w treści umowy, która określa w jakich przypadkach i jak często może to mieć miejsce. W przypadku gdy właściciel swoich zachowaniem narusza te postanowienia, i dopuścił się wtargnięcia do nieruchomości bez takiej konieczności, to dopuszcza się on popełnienia przestępstwa o którym mowa w artykule 193 k.k.
Naruszenie miru domowego przez współwłaściciela
A co w przypadku, gdy mamy do czynienia ze współwłasnością nieruchomości, w wyniku której dwóch lub więcej współwłaścicieli posiada prawo do dysponowania danym miejscem? Czy w takim przypadku może dojść do naruszenia miru domowego? Niewykluczone – może to mieć miejsce na przykład w sytuacji, gdy w wyniku ustaleń umownych pomiędzy współwłaścicielami, prawo do korzystania z nieruchomości albo jej części będzie posiadała tylko jedna osoba, a drugi współwłaściciel te ustalenia naruszy.
Naruszenie miru domowego na wniosek czy z urzędu
Na dzień dzisiejszy przestępstwo zakłócenia miru domowego ścigane jest z urzędu, co określa się mianem trybu publicznoskargowego. W przypadku gdy dojdzie do popełnienia takiego przestępstwa, należy zgłosić ten fakt Policji lub prokuraturze, która powinna wszcząć postępowanie przygotowawcze.
Naruszenie miru domowego tryb ścigania
Warto w tym miejscu podkreślić, że od 1 października 2023 r. tryb ścigania przestępstwa z art. 193 k.k. ulegnie zmianie. Wówczas to przestępstwo zakłócenia miru domowego stanie się tak zwanym przestępstwem wnioskowym. Oznacza to, że do wszczęcia postępowania niezbędny jest wniosek pokrzywdzonego o ściganie sprawcy.
Odszkodowanie za naruszenie miru domowego
Celem odszkodowania – jak sama nazwa wskazuje – jest naprawienie szkody wynikłej z przestępstwa. W przypadku gdy mamy do czynienia wyłącznie z naruszeniem miru domowego, dochodzenie odszkodowania może być utrudnione. Jeśli jednak wdarcie się na cudzy teren było połączone na przykład ze zniszczeniem ogrodzenia, to wówczas sprawca, jednocześnie dopuszcza się także przestępstwa zniszczenia mienia – w takim przypadku można dochodzić naprawienia szkody materialnej.
Zadośćuczynienie za naruszenie miru domowego
Naruszenie miru domowego niewątpliwie wiąże się z krzywdą o charakterze niematerialnym. Dlatego też pokrzywdzony może domagać się od sprawcy zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, która może polegać na przykład na pogorszonym stanie psychicznym.
Kara za naruszenie miru domowego
Zgodnie z kodeksem karnym kto wdziera się do cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia albo ogrodzonego terenu albo wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności (najkrócej miesiąc, najdłużej 2 lata) albo pozbawienia wolności do roku.
Tak określony grożący wymiar kary stwarza możliwość skorzystania między innymi z instytucji odstąpienia od wymierzenia kary na rzecz środka karnego lub kompensacyjnego, oraz warunkowego umorzenia postępowania.
